Met de beslissing om het taalcafé Babbelonië stop te zetten, zette Forza Ninove een scherpe ideologische stempel op het beleid in Ninove. Dit initiatief, waar tientallen anderstaligen wekelijks hun Nederlands oefenden, kostte amper 11.000 euro per jaar. Een schijntje in vergelijking met de uitgaven voor de organisatie van, zeg maar, eender welke wielerwedstrijd. De symboliek van deze beslissing was dan ook veelzeggend: integratieprojecten zonder electorale meerwaarde voor Forza Ninove worden zonder pardon geschrapt.
Maar daar blijft het niet bij. Schepen Werner Somers kondigde in de Gazet van Antwerpen aan dat hij de collectie van de stedelijke bibliotheek onder de loep wil nemen. “Er moet worden toegezien op de ideologische verscheidenheid van de boekencollectie,” aldus Somers. Hij viseert daarbij expliciet de linkse uitgeverij EPO.
“Als blijkt dat daar vooral boeken tussen zitten van EPO of boeken die pedofilie of geweld verheerlijken, ja, dan ga ik ingrijpen.”
De implicatie van die uitspraak is niet mis te verstaan. Gaat Ninove straks werken met zwarte lijsten voor boeken? Worden auteurs als Paul Goossens, Anuna De Wever en Peter Mertens straks geweerd uit de bibliotheek? Het idee dat een schepencollege boekenlijsten controleert, heeft iets ronduit Orwelliaans. Het bibliotheekdecreet laat nochtans weinig ruimte voor interpretatie: een openbare bibliotheek moet een onafhankelijk en pluriform informatieaanbod ter beschikking stellen, breed en zorgvuldig samengesteld, en aangepast aan de behoeften van het doelpubliek.
Bij uitgeverij EPO kwam de uitspraak van Somers hard binnen. “We hebben die laatste zin een keer of twaalf gelezen,” reageerde de uitgeverij in De Standaard. “De smakeloosheid ervan blijft verbijsteren.” EPO publiceert al decennia over thema’s als sociale geschiedenis, ongelijkheid, feminisme, antiracisme, klimaat en dekolonisering. Maar worden progressieve boeken nu in een adem genoemd met publicaties die pedofilie of geweld verheerlijken? Is dat een bewuste strategie?
Steve Bannon? De goede vriend van Trump brak er al een lans voor: ‘Flood the zone with shit.’
De ideologische kruistocht van Forza Ninove is een trend die zich in meerdere gemeenten waar extreemrechts bestuurt aftekent. Is dit een op zichzelf staand incident, of een systematische aanval op progressieve initiatieven en informatiebronnen. De bib controleren, een taalcafé droogleggen: zijn dit toevallige beslissingen, of een strategisch uitgedachte poging om de culturele en intellectuele ruimte in Ninove naar hun hand te zetten?
Dat een jurist als Somers bereid is om dergelijke uitspraken te doen, terwijl hij zou moeten weten dat ze haaks staan op het bibliotheekdecreet, doet vragen rijzen over de rechtsstatelijkheid van dit beleid. Gaat het hier louter over een politieke koerswijziging, of over de fundamenten van een democratische samenleving: de vrijheid van informatie en het recht op een brede en diverse kennisbasis? Wie beslist wat ‘ongewenste boeken’ zijn? En belangrijker nog: wie verdwijnt straks uit de rekken?