Bende Jan de Lichte verschuilt zich in Munckbos Scheldewindeke

Louis Paul Boon verheerlijkt hem tot idealist die het opnam voor de klasseloze

Wist je dat de beruchte en schrikbarende bendeleider Jan de Lichte ( ° 1723, + 1748) zich ook schuilhield in het Munckbos in Scheldewindeke? Er gingen veel verhalen rond over de wreedheden van Jan de Lichte en zijn bende. Op 2 juni 1748 (Sinksendagen) zakt de bende van Jan de Lichte af naar een herberg in Scheldewindeke. Het komt tot een ernstig conflict met Jan de Vrieze. Jan de Lichte steekt hem met een mes neer. Kompanen van Jan de Lichte slepen Jan de Vrieze weg en gooien hem in een poel. Jan de Lichte, geboren in Velzeke op 7 april 1723 is een kort leven beschoren. Hij wordt na veel misdrijven en een aantal moorden gevat door de Franse bezettingsmacht en op 14 november 1748 op de Grote Markt in Aalst terechtgesteld. Met vier andere moordenaars wordt hij geradbraakt. (Reporter 17, foto’s Danny De Lobelle).

Succesvolle auteur Louis

Succesvolle auteur Louis Paul Boon verheerlijkte in zijn roman ‘De bende van Jan de Lichte’ de schelm tot
een idealist, die het gemunt had op de Franse bezetters en het opnam voor de klasseloze. Het boek werd
een mega succes. L.P. Boon besloot een nieuw boek uit te brengen: ’De zoon van Jan de Lichte’. Na zijn overlijden in 1979 bracht het Louis Paul Boon — genootschap een postuum eerbetoon aan de schrijver, en gaven aan kunstenaar Roel D’Haese de opdracht om een standbeeld te maken van Jan de Lichte. De stadsbesturen van Aalst en Zottegem waren niet vereerd om een standbeeld te plaatsen van crimineel Jan de Lichte. Er werd toch een locatie gevonden. Het standbeeld werd eerst geplaatst in het Middelheimpark.
Het staat sinds 2009 aan het nieuwe Antwerpse gerechtsgebouw.
Op 14 november 1748 om half twaalf werd Jan de Lichte door radbraken ge ëxecuteerd op de Grote Markt van Aalst

 

Jan de Lichte werd geboren op 7 april 1723 in Velzeke. Zijn ouders leiden extreme armoede en moeten beroep doen op steun van het ‘Armenbestuur’.
De levensomstandigheden in dat tijdvak waren heel hard. Er heerste grote armoede in Vlaanderen. De samenleving gaat gebukt onder vreemde troepen.
Veel liefde kreeg Jan de Lichte niet, zijn ouders Judocus de Lichte en Elizabeth De Schepper wisten niet hoe ze hem veilig door het leven moesten loodsen.
Door armoedige en ellendige toestanden thuis wordt hij op jonge leeftijd al een misdadiger. Hij is amper 11 jaar als hij zijn eerste diefstal pleegt. Op zijn
15- de beslist hij om zwervend door het leven te gaan. Door armoede gedreven besluit hij ten einde raad dienst te nemen in het Oostenrijkse- en nadien
in het Hollandse leger. Hij deserteert tweemaal. Hij vindt een aantal zielsverwanten, de bende — onder de leiding van Jan de Lichte — plegen diefstallen,
overvallen, het resulteert ook snel in een moord. Jan de Lichte is niet meer te stoppen. Hij vermoordt Gilles van der Elst, Jan Dossche (die hem had
betrapt bij het inbreken) en Marie — Anne De Smet. Het Munckbos, ook wel eens Spiegeldriesbos genoemd, was in de 18 eeuw een uitgestrekter bos
dan wat er nu resteert. Het Munckbos situeert zich midden akkers en weilanden ten zuiden van Scheldewindeke. In juni 1748 — een paar maanden voor
zijn terechtstelling — is hij nog gespot in Scheldewindeke. Uiteindelijk wordt hij gevat en in medio november 1748 terechtgesteld voor zijn vele misdaden.

   

In 1745 trachtte Jan de Lichte op de jaarmarkt                In 1743 werd de eerste geweldpleging van Jan de Lichte
van Sint-Lievens -Houtem een man neer te                      genoteerd, toen hij met een pistool op bedevaarders aan
schieten maar zijn pistool weigerde dienst.                      de Onze-Lieve-Vrouw van Deinsbekekapel (Zottegem) schoot.

De bende komt weer in de actualiteit door de VRT — serie ‘De Bende van Jan de Lichte. In Zottegem kan je het ‘Jan de Lichte-pad’ bewandelen. De route slingert langs de Molenbeekvallei en de Driesmolen, vlak bij de ouderlijke woning van Jan de Lichte.       Reporter 17

De Vierschaar: het vonnis over Jan De Lichte (Vollanderkouter te Strijpen)
De vierschaar is van alouds een plaats waar recht gesproken werd. Jan De Lichte wordt uiteindelijk gewogen door de gezagdragers van die tijd. Het gevaar voor zijn figuur bestond niet zozeer in het stelen en moorden op zich. De misdaden van de soldaten waren immers veel barbaarser dan de ‘kleine snuisterijen’ van Jan De Lichte. Het is zijn voorbeeld dat hij stelde dat als gevaarlijk wordt bestempeld: stelen en moorden om te ontsnappen aan een armoedig bestaan. Op de Vollander bevond zich in de 16de eeuw een bijzonder belangrijke hofstede: het pachthof Ter Houven.
Het domaniaal goed Ter Houven was een leengoed dat gehouden werd van de heer van Sottegem; de bezitter ervan oefende als leenman het lager justitierecht of grondrecht uit binnen zijn domein; het was bovendien een plaats waar, volgens aloud gebruik, gerechtelijke hoorzittingen mochten gehouden worden.Van de eigenlijke vierschaar, namelijk een plaats waar de vierschaar bijeenkomt in een vierkant van vier banken waarbinnen recht wordt gesproken, is er niets zichtbaar overgebleven.
Jan de Lichte werd in 1723 geboren nabij de                   wandelpad met aloude knotwilgen
Driesmolen in Velzeke

Doodstaffen: Radbraken

Radbraken of breken op een rad was een middeleeuwse manier om de doodstraf te voltrekken. De straf gold als bijzonder oneervol en was bedoeld voor de allerzwaarste misdadigers. De veroordeelde werd op een houten wiel (rad) gebonden. Met een ijzeren staaf werd vervolgens op de ledematen geslagen totdat alle botten hierin versplinterd waren. Als alle ledematen kapot geslagen waren, kon een genadeslag op de hartstreek worden gegeven, waardoor de veroordeelde stierf