Vijf jaar na de brand: “Ongehoord hoe overheden blijven toekijken op verval van kasteel Viane”

Viane. Het kasteel van Viane blijft verder verkommeren. Hoewel het gebouw grote historische waarde heeft, liet de stad Geraardsbergen recent weten niet geïnteresseerd te zijn in een aankoop. Volgens het stadsbestuur overstijgt de restauratie de financiële draagkracht van de stad. Intussen blijft het wachten op een doorbraak in het aanslepende dossier, tot grote frustratie van raadslid Paul Pardon (Team Geraardsbergen): “Ik heb het gevoel dat geen enkele overheid doeltreffend kan optreden. En dat vind ik op zijn zachtst gezegd ongehoord.”

Op de gemeenteraad van dinsdag 25 maart informeerde raadslid Paul Pardon naar de stand van zaken rond het kasteel van Viane, dat vijf jaar geleden deels uitbrandde. Schepen van Cultuur Ann Panis (Open Vld) zei dat de stad Geraardsbergen vorige maand de vraag kreeg of ze geïnteresseerd was om het kasteel aan te kopen.

 Aankoop kasteel
“Daar werd negatief op geantwoord”, aldus schepen Panis. “De aankoop van het kasteel van Viane past niet in het toekomstige meerjarenplan. Het verwerven van zo’n kasteel is een enorme investering. We beseffen dat dit pand een grote geschiedkundige waarde heeft.”

Maar de restauratie en het onderhoud van een dergelijk pand vormen een enorme opgave die de mogelijkheden van de stad Geraardsbergen overstijgt. Het stadsbestuur heeft trouwens de handen vol met de restauratie van het eigen patrimonium

“Bovendien gaat het om een juridische procedure waarbij particulieren betrokken zijn. Daar kan de stad Geraardsbergen weinig aan doen. De Vlaamse overheid zoekt naar een manier om een doorbraak te forceren in dit dossier, maar momenteel is er nog geen nieuws”, besluit schepen Panis.

Paul Pardon ziet met lede ogen het verval van het historisch waardevolle gebouw aan:    “Ik heb het gevoel dat geen enkele overheid doeltreffend kan optreden. En dat vind ik op zijn zachtst gezegd ongehoord.”

Juridische stappen
Op 31 januari 2020 brak brand uit in het vervallen kasteel Blondel de Beauregard in Viane. Toen de brandweer aankwam, sloegen de vlammen reeds door het dak. Een deel van het gebouw, waaronder de architecturaal waardevolle koepel, ging in vlammen op.

Het kasteel, dat sinds 1977 beschermd is als cultuurhistorisch landschap en sinds 2009 erkend als bouwkundig erfgoed, stond al jaren leeg en te verkommeren. Pogingen tot herontwikkeling – onder meer als feestzaal of woonzorgproject – bleven zonder resultaat. In 2016 startten zowel de stad Geraardsbergen als het agentschap Onroerend Erfgoed juridische procedures tegen de Nederlandse eigenaars wegens verwaarlozing. In 2018 veroordeelde de rechtbank hen tot herstelling, maar zij gingen in beroep.

De stad wijst al jaren op het gebrek aan juridische middelen om privé-eigenaars tot renovatie te dwingen. De eigenaar, NV Kasteel De Beauregard verkeerde in financieel slechte papieren. De Vlaamse overheid overweegt sinds 2023 extra juridische stappen. Een verkoop van het pand wordt momenteel onderzocht.

Hoewel sommigen pleiten voor onteigening door de stad, zag burgemeester De Padt dat niet meteen gebeuren: “Als de NV failliet gaat, zal een curator het pand verkopen. De stad zou eventueel recht op voorverkoop kunnen krijgen, maar dat is allesbehalve zeker.” De Vlaamse regering wees reeds op de onderhoudsplicht van de eigenaars, en op de mogelijkheid voor de stad om een krotbelasting op te leggen. Maar het kasteel staat niet op de officiële leegstandsinventaris.

Op Vraag van Paul Pardon over de stand van zaken in het dossier op de gemeenteraad in 2022, liet het stadsbestuur verstaan geen vat te hebben op het dossier. Vervolgens richtte hij een schrijven aan de Vlaamse Minister van Erfgoed. Hij antwoordde in februari 2023 dat de administratie zoekt naar een minnelijke oplossing voor het uitvoeren van de werken.

Julien Borremans