Meiklokjes of ‘Lelietjes-van-dalen’ zijn in onze Vlaamse Ardennen ook gekend onder hun Franse naam ‘Muguet’. Hun volksnaam ‘meiklokjes’ danken ze aan hun bloeitijd, want meestal vangt hij aan in het begin van mei aan.
Het welbekende en aangenaam geurende Lelietje van dalen, wordt 20 cm hoog en is een inheems bosplantje. Bij ons, in het Geraardsbergdse, staan er zowel in het Boelarebos als in het Raspaillebos. Ook in de bossen van Flobecq, van Silly en in Bois de Lessines, staat er bij mijn weten ‘muguet’.
Meiklokjes zijn inheems van Europa tot in West-Azi ë. Ze zijn ook ingeburgerd in het de oostkant van Noord-Amerika. In onze bossen staan ze graag op een schaduwrijke standplaats. De planten gedijen goed op voedzaam licht zure grond en onder niet te dicht struikgewas. De ondergrondse wortelstokken groeien heel snel aan waardoor u, wanneer u ze in uw tuin plant, al vlug een mooie groene mat van meiklokjes krijgt.
Het meiklokje wiens offici ële Nederlandse naam ‘lelietje-van-dalen’ is, heeft als wetenschappelijke naam ‘Convallaria majalis’. De bloemen zijn wit en klokvormig en hebben een aangename geur. Deze geur is zeer populair in de cosmetica-industrie. Omdat de bloemen weinig etherische olie bevatten wordt deze geur ook nagemaakt met behulp van geurstoffen, of door chemische bereiding.
Het meiklokje, of het lelietje-der-dalen, is het symbool van eenvoud en maagdelijke reinheid. In de symboliek van de vroegere 1 mei-vieringen vinden we deze plant niet terug. Op sommige plekken plukte men voor de 1 mei-vieringen salomonszegel, ijzerhard en egelantier of hing men takken van de hazelnotenstruik aan de boerderijmuren.
Het is pas rond het begin van de 20ste eeuw dat lelietjes-der-dalen, op 1 mei, in Frankrijk en Walloni ë werden gebruik en alle andere planten ging vervangen. In Frankrijk werden de ‘lelietje-der dalen’ na de Eerste Wereldoorlog het symbool van het ‘Feest van de arbeid’.
In bloementaal staan het meiklokjes symbool voor het terugkerende geluk. Dit slaat ook op het seizoen waarin ze bloeien, namelijk, de lente. Het bloempje betekend ook ‘Voorzichtig, afstand bewaren’ of ‘Vriendschap is mooi en aangenaam maar spreek me niet van liefde’. Jonge mannen en meisjes, echter, droegen ooit het bloempje overal mee, het heeft immers ook de reputatie geluk in de liefde te brengen.
Mijn zuster Jeaninne, kreeg in 1956 voor haar plechtige communie van haar peter, die in de wereldstad Antwerpen woonde, een lichtblauwe kartonnen doos van 30 x 20cm. Het scheel van de doos was bekleed met witte satijn, de zijkanten waren gefronst en het bovenste gedeelte was strakgespannen. In het midden lag er een bloeiend lelietje-der-dalen dat twee bladeren had, het gehele plantje was in mooie kunstzijde. De doos zelf was opgevuld met schoon in rijen gerangschikte, witte, doopsuiker. In iedere dragee zat er een nootje omhuld met chocolade en omgeven met gestolde witte suikerstroop
In Frankrijk en in het Waalse gedeelte van ons land is 1 mei ‘La journ ée du muguet’ of ‘La fête du muguet’: men gelooft dat diegenen die op deze dag zo een boeketje dragen, een heel jaar geluk zullen hebben. Deze traditie bestaat nog steeds. Ze houdt de wens in van ‘voorspoed en geluk’. Daarom beste lezer, steek op 1 mei een takje muguet in uw knoopsgat of uw haar. Plaats zeker ook een boeketje op de tafel of op de vensterbank.
Onze-Lieve-Heer Hemelvaart, valt dit jaar op 25 mei, de meeste meiklokjes zullen dan waarschijnlijk niet meer in bloei staan, maar ga toch eens opzoek en plaats op deze dag voor zonsopgang zeker een takje, of enkele blaadjes in uw huiskamer. Het zal u een volkomen geluk brengen!
Wij waren in 2002, tijdens de laatste week van april en de eerste week van mei in de Argonne, een bosrijke streek in Frankrijk, gelegen is tussen Verdun en Reims. Daar was een boeketje ‘muguet’ plukken een echte winstgevende bezigheid. Zowel mannen als vrouwen plukten er muguet om ze langs de straten te verkopen. Sommigen plukten ook deze bloempjes om ze aan bloemenzaken te leveren. Deze handel was daar, gedurende deze 2 weken, bij wet toegelaten.
Het lelietje-der-dalen is, doordat het bepaalde glycosiden bevat, een erg giftige plant. Als u de plant aanraakt kan ze gaan steken en wordt zelfs uw huid aangetast. Laat u dus nooit zomaar verleiden door deze heerlijke geurende bloempjes. Steek zeker nooit een meiklokje in de mond en wijs kinderen erop dat zelfs het likken aan de giftige bladeren of aan de nog giftigere bloemen gevaarlijk is. Let ook op met het vaaswater waarin deze bloemen gestaan hebben.
De verschillende namen, die alleen al in Vlaanderen, aan de lelietjes-van-dalen worden geven zijn: meiklokjes, meibloemekens, leli ën-van-(de-)dalen, lelie-ter-vallei, lelie convalle, veldlelietje, zegeltje en muguet.
Toen we op zondag 9 april in de Franse gemeente Hosnon op de kasseien stonden, die daar door een regionaal bebost natuurgebied lopen, om de koers Parijs-Roubaix te zien; vielen mijn ogen ook op de talrijke plekken waar muguet groeide. In dezelfde week op 10 april ben ik voor een week naar Hoenderloo in de Hoge Veluwe vertrokken ook daar kwamen we dikwijls Lelietjes-der-dalen in de bossen tegen! Nu, in de week voor 1 mei, staan ze in onze tuin reeds weelderig in bloei!
Meiklokjes luiden
Ik heb me om het leven nooit veel zorgen gemaakt!
Wat zou ik…
in de frisse voorjaarmorgens bloeien toch
de heerlijk geurende Lelietjes-der-dalen.
En zingen…
opeens tijdens een warme avond in mei
de jaarlijks terugkomende nachtegalen.
(Kdp)