Oost-Vlaanderen. Zes keer in één jaar psychiatrisch opgenomen worden. Voor een kind. Het is geen uitzondering meer, maar realiteit. Uit onderzoek van het parket Oost-Vlaanderen blijkt dat steeds meer jongeren vastlopen in een zorgsysteem dat hen niet opvangt, maar opnieuw en opnieuw opsluit.
In 2023 telde men 86 unieke jongeren die via een procedure tot gedwongen opname werden binnengebracht. In 2024 waren het er 98. Meer dan één op de vijf belandde in datzelfde jaar opnieuw in een procedure. Acht jongeren keerden zelfs drie tot zes keer terug. De “laatste redmiddel”-opname is verworden tot een routinematige reflex.
En dit gaat over kinderen. Jongeren van soms tien of elf jaar oud. In een land dat prat gaat op zijn zorgsysteem, belanden zij in gesloten instellingen niet omdat het moet, maar omdat er geen andere optie meer is.
Meisjes zijn oververtegenwoordigd
In 2024 ging 69% van de opnames over meisjes. Is de druk op jonge vrouwen zo veel groter, of kijken we bij jongens gewoon minder goed? Feit is: preventie faalt, en meisjes lijken het meest de dupe.
Deze jongeren worstelen met complexe problematieken. Meervoudige diagnoses zijn eerder regel dan uitzondering: suïcidaliteit, ASS, ADHD, depressie… In 2024 ging het in 56 gevallen om een dubbele diagnose, in 27 om een driedubbele, in vier zelfs om vier overlappende stoornissen.
Wanneer het netwerk rond het kind kraakt, grijpt men naar opname. Niet uit overtuiging, maar uit wanhoop. Het systeem reageert met vrijheidsberoving in plaats van met zorg.
Nieuwe wet, zelfde gemis
Sinds januari 2025 is er een nieuwe tussenmaatregel: de vrijwillige opname onder voorwaarden, een alternatief tussen vrijwillige en gedwongen opname. Maar in geen enkel van de 27 onderzochte dossiers werd die maatregel toegepast. Een hervorming die niet doordringt tot de praktijk, blijft dode letter.
Het parket luidt de alarmbel: jongeren keren steeds terug, vrijwillige hulpverlening schiet tekort, en middelen ontbreken. Wat resteert, is een systeem dat brandjes blust zonder het vuur te doven. Een systeem waarin crisisinterventie de plaats inneemt van langdurige zorg.
En intussen blijven de cijfers netjes in tabellen. Zolang niemand verantwoordelijkheid opneemt, verandert er niets. We aanvaarden collectief dat kinderen keer op keer opgesloten worden.
Politieke moed in plaats van pleisters
Wat nodig is? Geen werkgroep of rapport meer. Wel politieke moed. Structurele investeringen in preventie, in trajectzorg, in alternatieven voor opsluiting. Een beleid dat jongeren ziet als mensen in nood, niet als problemen die moeten verdwijnen.
Kinderen opsluiten omdat er geen alternatief is, dat is geen zorg. Dat is een maatschappelijk falen. En daar moeten we dringend iets aan doen.
Julien Borremans