Nuus ging in gesprek met Filip De Bodt, lid van oppositiepartij LEEF! en Heidi Knop, open VLD en eerste schepen in Herzele over hoe de leefbaarheid in kleinere steden en gemeenten, zoals Herzele, kan worden versterkt. Terwijl De Bodt de nadruk legt op het verval van de handelskern, benadrukt schepen Knop juist de mogelijkheden voor vernieuwing en de stappen die al zijn gezet. Beide stemmen schetsen een complex beeld van een dorp op een keerpunt.
Het verval in beeld gebracht
Het gemeentebestuur van Herzele staat voor een grote uitdaging nu steeds meer horecazaken en handelszaken de kern verlaten, leegstaan of sluiten. Filip De Bodt maakt zich grote zorgen over deze trend. “Een modewinkel, een café en een drukkerij aan de Groenlaan hebben hun deuren al gesloten, evenals een restaurant aan Evendael. Een ander café is aan zijn laatste dagen bezig, terwijl de frituur en de krantenwinkel te koop staan. Zelfs voor een broodjeszaak wordt al een overnemer gezocht. Dit schetst een zorgwekkend beeld van een handelskern in verval,” aldus De Bodt.
De leegstand in Herzele bedreigt volgens De Bodt meer dan enkel de economische vitaliteit van het dorp. “Het scenario van verlaten dorpen, zoals vaak gezien in Wallonië en Frankrijk, lijkt een mogelijke toekomst voor Herzele: kernen waar enkel een supermarkt nog de basisvoorzieningen biedt en waar ‘s avonds geen leven meer is. Culturele en sociale ontmoetingsplekken verdwijnen, behalve waar de overheid initiatief neemt. Zelfs met goedbezochte centra zoals de Wattenfabriek of het CC dreigt het gemeenschapsleven weg te kwijnen. Ville morte, noemt men dat.”
Initiatieven voor vernieuwing
Schepen Heidi Knop erkent de uitdagingen maar benadrukt dat er ook positieve ontwikkelingen zijn. “Het klopt dat enkele handelszaken een overnemer zoeken, mensen gaan met pensioen. Anderzijds kwamen er meer nieuwe handelszaken bij. Horecazaken, koffiehuizen en brasseries zijn in trek. We hebben de beste restaurants uit de regio. Het goede nieuws is dus dat er nog steeds meer startende ondernemers zijn dan diegenen die ermee stoppen. Wat we wel merken is het verdwijnen van de cafés. ‘s Avonds zien we hierdoor weinig levendigheid in de kernen.”
Knop wijst erop dat de leegstand in Herzele al sterk is afgenomen: van 23 leegstaande handelspanden in 2018 naar slechts 6 in 2023. Ook het aantal horecazaken laat een lichte stijging zien, ondanks de sluiting van enkele drankgelegenheden. Toch erkent ze dat er werk aan de winkel is. “Herzele heeft het potentieel om opnieuw te bruisen, maar daarvoor is een gezamenlijke inspanning nodig van bestuur, ondernemers en inwoners. Als iedere Herzelenaar zijn steentje bijdraagt door lokaal te kopen, kan al veel opgelost worden.”
Inspiratie van buitenaf
Inspiratie kan volgens Knop worden gehaald uit steden zoals Aalst, Gent en Brugge, waar starterspremies en detailhandelsplannen actief nieuwe ondernemers aantrekken. Zo biedt Aalst een starterspremie tot €3.500, Gent tot €5.000, en Brugge een vergelijkbare ondersteuning afhankelijk van de locatie. Herzele heeft zijn eigen initiatieven, zoals de vrijstelling van bedrijfsbelastingen en de terrasbelasting, evenals een starterspremie die recent verhoogd is naar €500 of een promotiepakket. “We werken aan een startersbrochure en de dienst lokale economie begeleidt de opstart van ondernemingen. We merken dat gemeenten in de regio geen dergelijke initiatieven tonen. Toch kan meer worden gedaan om ondernemers structureel te ondersteunen,” aldus Knop.
Investeren in infrastructuur en beleving
Een aantrekkelijk centrum begint bij investeringen in infrastructuur en beleving. De renovatie van het Schepenhuis is een stap in de juiste richting, met plannen voor energiezuinigheid, toegankelijkheid en een groene omgeving. “Een functioneel en hedendaags gebouw dat het hart van de gemeente vormt, kan een grote impact hebben,” zegt Knop. Verder worden vlaggen met de boodschap #ikkoopinherzele geplaatst, komt er meer bebloeming in het centrum vanaf maart 2025, en wordt de kerstverlichting vernieuwd. Zelfs bomen worden verlicht om de sfeer te verhogen.
Het organiseren van evenementen blijft ook een belangrijk instrument. Herzele heeft al een wekelijkse markt, avondmarkten en streekproductenmarkten. Ook de jaarlijkse zomerconcerten en ‘Herzele zingt’ dragen bij aan de levendigheid. Toch kan de gemeente meer doen door straattheater en livemuziek op marktdagen te introduceren.
Bewustwording en flexibiliteit
Daarnaast is bewustwording bij inwoners essentieel. Een lokaal loyaliteitsprogramma, zoals Heuro’s, moedigt bewoners aan lokaal te kopen. Deze valuta kan enkel besteed worden bij Herzeelse ondernemers en wordt door de gemeente verspreid bij evenementen en bonussen. Acties zoals de eindejaarsactie en zomerbraderie trekken bezoekers naar de winkels. Ook het netwerkevent voor ondernemers en de verkiezing van ‘starter van het jaar’ blijken succesvol.
Knop benadrukt dat een flexibeler beleid ondernemers kan helpen groeien. Door vergunningen te vereenvoudigen en leegstaande panden aantrekkelijker te maken met positieve bestickering (“Hier liggen kansen”), ontstaat meer ruimte voor innovatie. Mixed-use zones, waar wonen, werken en winkelen gecombineerd worden, kunnen de diversiteit in de kern vergroten. Betere bereikbaarheid is daarbij cruciaal: gratis parkeren, fietsparkings en een Hoppinpunt met deelwagens en -fietsen maken het centrum toegankelijker.
“Kortom, we doen al veel maar we kunnen nog meer. Met het oprichten van een denktank kernversterking lokale economie willen we initiatieven zoeken om onze handelskern herop te waarderen.”
De toekomst
Herzele staat op een kruispunt. Enerzijds zijn er tekenen van verval, zoals benadrukt door De Bodt. Anderzijds zijn er initiatieven en positieve ontwikkelingen die schepen Knop aanhaalt. Beide verhalen wijzen op een gemeenschappelijke nood: een herwaardering van de kern die zowel bestuur, ondernemers als inwoners vraagt om hun steentje bij te dragen.