Hoe kwam het Van Peteghemorgel van Maldegem terecht in Landskouter?

Het orgel van de Sint – Agathakerk in Landskouter is een origineel Van Pethegemorgel, één van de best bewaarde. De Van Pethegems waren beroemde Vlaamse orgelbouwers. Het orgel werd in 1768 gebouwd door Pieter Van Peteghem en zonen. Het jaartal staat vermeld op de balustrade van het doksaal. Het orgel werd eigenlijk gebouwd voor de kerk van Maldegem. Hoe kwam het vermaard Van Peteghemorgel dan toch in de kerk van Landskouter terecht?     (Reporter 17, foto’s Danny De Lobelle).

Zonder twijfel door de connecties van de familie Van de Velde in Landskouter. Het geslacht Van de Velde speelt een belangrijke rol in de geschiedenis van Landskouter.

De burgemeester van Maldegem, Van Mullem, was gehuwd met Gudula Van De Velde van Landskouter en Hippolyte Van De Velde was burgemeester vanaf 1862. Door deze relaties kreeg de parochie Landskouter het waardevol orgel. Interessant is de briefwisseling. We citeren:

Maldeghem den 21 february 1864.

Eerwaarde heer, Pastor van Landskauter.

Op, uw verzoek heb ik d’eer UE te melden dat de conditi ën voor de koop van onze orgel zijn 1 ° dat de koopschat van 1600 fr in myne handen moet betaeld worden te weten: Ten minste d1/2 op den dag der aflevering en het overige binnen de 4 jaren met 1/4 jaerlyks en mits intrest op de 2 laetste 4 ° gedeelten van het 2 ° gedeelte. En dat deze orgel maer kan afgeleverd worden, na dat onze nieuwe bespeelbaar zal zyn ‘t geen ik verneem niet lang meer zal aen lopen. Ik verzoek u my spoedig te willen antwoorden of gy deze conditien aenveerd of niet. Aenveerd Mr. De Pastor de ootmoedige groetenissen van UW DW Dienaer (get.) Haelewyck, Tresorier.

Opmerkelijk, de brief werd al twee dagen later beantwoord.

Landscauter, 23 february 1864

Mynheer,

Ik heb de eer u te laten weten dat wy uw uw orgel aankoopen en ons verbinden tot het aennemen der conditien in uwen ge ëerden brief van 21 deze vermeld. Ik verzoek U vriendelijk, Mynheer de tresorier, intusschentyd de noodige maatregelen te nemen opdat gene schade gedaen worde noch aan het orgel, noch aan de pypen van het klein spel, dier er voor den oogenblik van gescheiden zyn.

Aenveerd, Mynheer, de verzekering myner achting.

(get). Emilien Van den Dooren, Coadjutor.

Tot daar de briefwisseling uit 1864. Het leidde ook tot veranderingen in de kerk van Landskouter. Het orgel van Maldegem was iets te groot voor de kerk en het doksaal. Enkele panelen van de orgelkast werden versmald. Maar ook de ganse constructie was eigenlijk te zwaar voor de doksaalvloer. De vloer heeft zich in de loop der jaren gezet onder het gewicht van het orgel (loden pijpen). Het geheel heeft gewerkt als een soort balans waardoor het voorste deel wat afgezakt is en de verankeringen opengerekt waren.

Wat voorafging. In de notulen van de kerkraad van 4 januari 1987 lezen we de eerste plannen om het orgel te herstellen. Het restauratiedossier werd pas heropgestart in 1999 toen de restauratiewerken van het kerkgebouw werden afgerond. Kardinaal Gustaaf Joos   had het wellicht nog graag meegemaakt, maar hij overleed op 2 november 2004.   De totale kostprijs van de restauratie bedroeg 224.406 euro. De restauratiewerken werden uitgevoerd door de firma Lapon — Orgelbouw uit Diksmuide.

Wie Landskouter zegt, zegt Van De Velde. Wie Van De Velde zegt, zegt Landskouter. Met de fusie kwam er een einde aan een periode waarin vijf Van De Veldes burgemeester waren van Landskouter: Jacobus Franciscus (1796 — 1815), Marcellus (1825 — 1847), Hippolyte (1862 — 1901), Arthur (1901 — 1938), Jean (1938 — 1976). In de voorgevel van de Sint — Gangulfuskerk in Oosterzele zie je de gedenkplaat ter nagedachtenis van ‘Jacobus Franciscus Van De Velde, oud — burgemeester van Landscauter en Oombergen, zoon van Livinus en Barbara Elewaut, geboren te Melle den 10 Mey 1760, gehuwd te Landscauter den 3 Juny 1788 met Juffrouw Isabella Jacoba Billiet. Overleden te Oosterzele den 9 maart 1854’.   Nadien zullen nog Van De Veldes burgemeester worden van Landskouter. De laatste burgemeester voor de fusie was Jean Van De Velde, hij volgde zijn vader Arthur op als burgemeester van Landskouter. Jean Van De Velde werd geboren in Landskouter op 17 april 1908. Hij was de oudste zoon van een gezin van acht kinderen. Het gezin Van De Velde bracht de oorlogsjaren door in het Nederlandse Domburg. Na zijn humaniora werkte hij bij zijn ouders in de landbouwstokerij ‘Betsberg’. In 1936 trad hij in het huwelijk met Marie — Henriette De Wulf. Het gezin kreeg zes kinderen. Hij was burgemeester van 1938 tot 1976. Hij overleed op 24 september 1988 in Lemberge in de kliniek Josephine Charlotte. Een man met vele verdiensten. Hij leefde ook voor zijn ‘Landskouter’. Hij was beheerder van de ‘Provinciale Paardenverzekering’ en van het ‘Tussengemeentelijk Sanatorium Lemberge’. Na WO II stond hij mee aan de wieg van de Oudstrijdersbond Landskouter en richtte hij de lokale BGJG op. Jean Van De Velde was de laatste stoker van de jeneverstokerij gelegen aan de Geraardsbergsesteenweg in Landskouter.

De distilleerderij was ongeveer 175 jaar actief, maar werd een tijd na WO II gesloten. Als er ooit een nieuwe straatnaam in Landskouter moet gekozen worden zou de ‘Burgemeesters Van De Veldestraat’ niet misstaan. Het burgemeestersgeslacht Van De Velde, familie waaruit vijf burgemeesters zijn voortgekomen. Ze betekenden veel voor Landskouter.   Reporter 17