Geraardsbergen. Het koloniaal beeld aan de rand van het stadspark op de Vesten blijft controverse en tegenstand oproepen. Tegenstanders vandaliseerden het beeld met rode verf. ‘Tegen beeld’ staat er te lezen. De politie is een onderzoek gestart. Voor Ann Panis – schepen van Cultuur – gaat het om puur vandalisme. De schepen beseft wel dat er bij het beeld meer duiding moet komen.
Vandalen besmeurden het koloniaal beeld aan de voet van het steile Grupellopark met rode verf. Op het beeld werd tot tweemaal toe ‘Tegen beeld’ gespoten. Ook het woord ‘beschaving’ van het controversiële opschrift ‘Gevallen in dienst van de beschaving’ werd met rode verf overschilderd. De vandalen spoten verder willekeurig nog wat verf op de olifant.
Koloniaal monument roept tegenstand op
De politie start een onderzoek en zal via de plaatselijke veiligheidscamera’s nagaan of ze meer te weten kan komen. Ann Panis – schepen van Cultuur – spreekt van ‘puur vandalisme’, maar beseft dat het beeld heel wat vragen oproepen en dat er meer duiding moet komen. ‘Niemand pleit ervoor dat het standbeeld moet verdwijnen. Maar het huidig plakkaatje volstaat niet. We zouden in het najaar met ons project naar buiten komen maar worden door die vandalenstreek wat in snelheid gepakt’, laat schepen Panis in het Nieuwsblad optekenen.
De trompettende olifant aan de voet van het Grupellopark is een eerbetoon aan de overleden Congopioniers. Na de oorlog stemde de gemeenteraad in met de oprichting van een koloniaal monument. Het beeld is een creatie van Theofiel L’Haire en werd op 10 juli 1949 ingehuldigd. Het gedenkteken zou in het stadspark opgericht worden als aandenken aan de Geraardsbergenaars, gevallen in dienst van de beschaving.
Het beeld refereert naar de pioniers die tussen 1885 en 1908 het leven lieten in Congo. Tijdens deze periode gingen de acolieten van Leopold II stevig te keer in Congo-Vrijstaat. Er vielen miljoenen doden. Het beeld is een verheerlijking van het koloniale verleden. Critici wijzen erop dat het referentiekader totaal is veranderd en dat dit op zijn minst moet worden geduid.
Dekoloniseren
Een paar jaar geleden liet het stadsbestuur een bordje plaatsen om duidelijk te maken dat het beeld een initiatief was van de koloniale kring en geplaatst werd als gedenkteken voor de overleden Geraardsbergse kolonialen. Het lokaal bestuur benadrukte dat de Olifant geen verheerlijking is van het koloniaal verleden. Maar heel wat politici en vertegenwoordigers van het middenveld – waaronder Emma Van der Maelen (Vooruit), Patrick Franceus (Groen), Nick Dobbelaere (PVDA) en Jimmy Colman (Open Vld) – dachten daar anders over en vroegen in een open brief ‘om ook onze publieke ruimte te dekoloniseren’. ‘Het gaat niet alleen om een symbool, het gaat vooral om een krachtig signaal’, klonk het toen.
De auteurs van de open brief vroegen niet alleen een nieuw ‘contextualiserend bord’ en een studiedag, maar ook een nieuw beeld. ‘Zo’n beeldend antwoord zou niet alleen een nieuw hedendaags perspectief werpen op Den Olifant, het zou ook een sterk signaal van verbondenheid en solidariteit zijn. Het zou van het Grupellopark letterlijk een interculturele ontmoetingsplek maken’, besloten de ondertekenaars.
Of het zover komt, is zeer de vraag. Maar de kladpartij toont andermaal aan dat het beeld heel wat controverse oproept.
Julien Borremans