Laatste handgestookte ringoven voor bakstenen in Vlaanderen

De steenbakkerij Hove -Lindendreef 101 9400 Ninove- is de laatste in Vlaanderen waar in een ringoven handgevormde bakstenen gebakken worden, o.m. voor de restauratie van gebouwen.

©Sophie Richez – Koen Galle en Didier Sonck aan het werk in de steenbakkerij

Tijdens de Open Monumentendag op zondag 11 september wordt deze site opengesteld voor het publiek. Bezoekers zullen dan ook kunnen zien en beleven hoe de bakstenen gevormd worden en voor het drogen gestapeld worden.

Geschiedenis

De ringoven van Ninove is één van de laatste getuigen van de baksteennijverheid in de zuidoostelijke Vlaamse leemstreek. Enkel in Sint-Lievens-Esse bevindt zich nog een kleinere ringoven, die in 1980 stilgelegd werd.
In tegenstelling tot deze in Sint-Lievens-Esse zijn in Ninove nog alle bijbehorende installaties en bijgebouwen aanwezig, en worden er nog steeds op traditionele wijze bakstenen en tegels vervaardigd, o.m. voor de restauratiesector. Het is de laatste handgestookte ringoven in Vlaanderen waar nog op een ambachtelijke wijze bakstenen vervaardigd worden. Een curiosum waar onroerend, roerend en immaterieel erfgoed samengaan en kunnen behouden worden.

Na het overlijden van haar echtgenoot in 2013 nam Els Hove de werking van de steenbakkerij in eigen handen.

Productie

De klei wordt met water tot een ‘pasta’ gemengd, en daarmee worden de vormen gevuld. Dat zijn houten kaders met vakverdeling voor een viertal stenen. Na het vullen worden de vormen uitgeschut en worden de ongebakken stenen handmatig gestapeld in droogloodsen waar ze in de buitenlucht drogen. Op een dag kan men per persoon zo’n 2.000 stenen vormen. Als de stenen droog zijn kunnen ze in de oven gestapeld en nadien bij een temperatuur van 1080 °C gebakken worden. Voor één ovenvulling zijn 300.000 stenen nodig. Dag en nacht moet er via 80 gaten in het gewelf van de oven brandstof toegevoegd worden. Voor het afbakken van een volledige oven is men 18 à 20 dagen dag en nacht in de weer.  Waar er vroeger met gewone steenkool gestookt wordt gebruikt men nu petrocokes die bij verbranding minder schadelijke stoffen vrijgeven. De oven werd/wordt zo’n drie keer per jaar gestookt, tot de steeds strenger wordende milieuwetgeving tussen kwam. De oven valt onder de Klasse 1 indeling, waardoor hij aan milieueisen moet voldoen, die nauwelijks haalbaar zijn. Els Hove deed recent zware investeringen om de uitlaat binnen de normen te houden, maar de toekomst blijft onzeker.