Een modern griezelverhaal : Er schiet alweer te weinig geld over om tot het einde van de maand toe te komen. De kinderen hebben honger. De brief van een deurwaarder valt in de bus. Je moet kiezen tussen eten kopen of je schulden afbetalen. Je wil kiezen voor voeding omdat het moet, maar de deurwaarder legt beslag op je bezittingen. De verkoopdag komt er aan. Dus je betaalt. Je ontsnapt aan de verkoop maar er worden kosten aangerekend.
Wanneer je ook de volgende keer niet kan betalen wat nog verschuldigd is, dan volgt er toch nog een beslag op je bezittingen. Behalve wanneer je weer een deel van de schuld kan betalen. Alweer volgen er kosten want de deurwaarder werkt niet gratis. Na een poos heb je als onkosten een veelvoud betaald van wat de schuld was. De eigenlijke schuld heb je nog altijd niet volledig kunnen aanzuiveren. Je weet dat het moet betaald worden maar je geraakt niet uit de put. In tegendeel.
Een interview met 2 advocaten : Maarten Blondeel en Lieven De Pessemier.
Na een zoveelste dossier van een cli ënte die in de armoede verzeilde door steeds hoger oplopende uitvoeringskosten, schreven deze twee advocaten een open brief.
“Geachte gerechtsdeurwaarders,
Ik begrijp dat elkeen zijn geld wil zien. Ik begrijp ook dat het allemaal lang aansleept.
Elke deurwaarder eist geld en integrale betaling: elkeen heeft al kunnen vaststellen dat hij niet de enige is. Als ik maar 100 euro heb, kan ik moeilijk 200 euro betalen.
Door meer kosten te maken zal u dit alvast niet oplossen.
Ik word echt ongemakkelijk wanneer ik vaststel dat een dossier is gestart met een hoofdsom van 45,00 euro, er nu nog een openstaand saldo is van meer dan 200,00 euro en dat mevrouw X (lang gewerkt, klein pensioen) intussen al 942,16 euro heeft betaald.
Iedereen moet zijn boterham verdienen doch ik stel mij meer en meer vragen bij de wijze waarop. Een heel, maar heel klein beetje menselijkheid en medeleven is op zijn plaats.
NUUS : Twee advocaten, de ene een bemiddelaar en oud-politicus, de andere ooit werkzaam bij de politie als criminoloog, die vandaag op de barricades kruipen om het op te nemen voor wanbetalers! (Lees verder…)
- advocaat Lieven De Pessemier (foto NUUS)
Lieven De Pessemier: We zijn onze loopbaan niet direct na de opleiding rechten begonnen. Ik heb inderdaad bij de politie gewerkt. Dat was een leerzame ervaring. Toen als criminoloog bij de politie èn vandaag als advocaat aan de balie kreeg ik inzicht hoe beide werelden werken (of soms niet werken).
NUUS : U Schreef ooit een opvallende masterproef : ‘Aanvechten van examenresultaten in het secundair onderwijs’, terwijl u ook docent bent. Daarbij koos u resoluut de kant van de student, niet die van de school! Dat is op zijn minst ‘opvallend’.
Lieven De Pessemier: Dat is juist. Ik wou leerlingen begeleiden in hun klachten. Daaruit volgden enkele successen.
NUUS : Meester Blondeel, u studeerde na de opleiding rechten nog internationaal publiek recht en bemiddeling in burgerlijke, handels- en familiezaken. U kent ook het politieke reilen en zeilen op Vlaams niveau.
Maarten Blondeel : Na mijn opleiding rechten heb ik gewerkt als wetenschappelijk medewerker van een bureaulid van het Vlaams Parlement. Ik was ook gemeenteraadslid in Oudenaarde.
- advocaat Maarten Blondeel (foto NUUS)
NUUS : Wat bracht jullie bij mekaar?
Lieven De Pessemier : Maarten verliet het advocatenkantoor waar ik aan de slag ging. In het passeren ontmoetten we elkaar. Dat was ons eerste contact. Bij verdere contacten in de rechtbanken bleek er onmiddellijk die klik te zijn. Al gauw hadden we elk apart teveel werk en besloten we samen te werken. Straks verhuizen we want er komt nog een vierde collega bij.
NUUS : Vertel eens waarover jullie zo boos zijn.
(GDPR wetgeving : Namen en details worden aangepast ter bescherming van personen).
Lieven De Pessemier : Ik geef je een voorbeeld. Een dame contacteerde me. Ze legde een stapel documenten van deurwaarders op mijn bureel. Een eerste deurwaarder komt aan de deur omdat ze een betalingsachterstand heeft. Binnen de maand zouden haar meubelen en al haar eigendommen verkocht worden als ze niet betaalde. Het ging over de som van 300 euro. Ze betaalde een deel maar stelde zo andere afbetalingen uit. Die deurwaarder blijft na een betaling enkele weken weg,… voor die terug komt. Dan komt deurwaarder 2 met eenzelfde verhaal. Dat kan mevrouw niet meer betalen want deurwaarder 1 ging al met het geld lopen. Deurwaarder 2 rekent kosten aan. Zo loopt de schuld verder op.
NUUS : Een deel van de oplopende schulden zijn kosten die deurwaarders aanrekenen?
Lieven De Pessemier : Ze had zo al een schuldenlast opgebouwd van meer dan 10.000 euro. Ze heeft een zeer beperkt seizoensgebonden inkomen, waarvoor ze mobiel moest zijn. Ze sprak me aan om de verschillende deurwaarders te contacteren. De dame zat werkelijk aan de grond en er is een duidelijk onevenwicht (in / betreffende wat) tussen wanbetalers en deurwaarders. Ik was eerder de coördinator en het aanspreekpunt voor de deurwaarders, waardoor het evenwicht werd hersteld.
Ze slaagde er in om maandelijks wat geld te vergaren. De ene maand ging dat beter dan de andere. Die mensen zitten uiteraard ook met vaste kosten zoals een verzekering of uitzonderlijke kosten, waardoor het soms moeilijk is om de noodzakelijke sommen te verzamelen. De gerechtsdeurwaarders hebben natuurlijk wel wat begrip wanneer ze niet elke maand dezelfde som krijgen. Dat moet ook gezegd worden.
NUUS : Wat gebeurde er met de dame?
Lieven De Pessemier : Ze werd tijdens een controle tegen gehouden omdat haar verkeersbelasting nog niet betaald geraakte. Haar oude wagen werd in beslag genomen en voor enkele euro’s verkocht maar de miserie werd daardoor nog groter omdat ze haar beroep niet meer kon uitoefenen. Het is een vicieuze cirkel waarin mensen geraken,… en niet meer uit geraken. Het begon met slechts 35 euro schulden,.. en vandaag heeft ze hiervoor al 950 euro betaald en moet ze nog 200 euro betalen. Dat zijn allemaal deurwaarderskosten. Voor die dame is dat een enorme som geld.
NUUS : Meester Blondeel, u heeft een voorbeeld dat zo mogelijk nog straffer is.
Maarten Blondeel : Het betreft een man die over nauwelijks inkomsten beschikte. Hij moest een belasting voor huisvuil betalen van 11 euro. Na de kosten van het dwangbevel en het beslag door een gerechtsdeurwaarder werd dit meer dan € 480,00. Dit heeft de man uiteindelijk betaald met zijn leefloon, dat hij krijgt van het OCMW.
NUUS : Mensen moeten hun schulden betalen, maar dit voelt aan als een perversie.
Maarten Blondeel : Ja, inderdaad. Die deurwaarder is betaald met het leefloon dat die man krijgt van het OCMW. Je moet dan weten dat deurwaarders niet elke keer het ontvangen geld doorstorten maar ze rekenen wel telkens kosten aan. Dit is het zogenaamde inningsrecht In het dossier van de 11 euro huisvuilbelasting was dit telkens € 5,00 per € 40,00 dat de man afkortte.
Lieven De Pessemier : Ik ben geen politieker, nooit geweest. Maar dit overstijgt elke partijpolitiek. Dit is een brug te ver. Het maakt niet uit welke partijkleur iemand heeft. De voorbeelden die we aanhalen, dat kan niet. Mensen worden steeds dieper in de schulden gestoken.
- foto: NUUS
NUUS : Dat doet me denken aan het gesprek met een vrouw die geen luizenkam van 3 euro kon kopen omdat ze eerder werd aangepord om 14 euro uit te geven voor een speciale shampoo. Die vorm van armoede bestaat echt.
Lieven De Pessemier : Het is een zwaard van Damocles. Wanneer de deurwaarder komt, zien ze de inhoud van hun portefeuille slinken en geraken absoluut niet meer aan het eind van de maand zonder in het rood te gaan. Ik word daar kregelig van.
NUUS : Meester Blondeel, ook als politicus moet dit u raken?
Maarten Blondeel : Wanneer je een samenlevingskwestie aankaart wordt dat vaak als ‘politiek’ beschouwd, maar dit is geen politiek. Dit aanklagen is een maatschappelijk engagement en het komt voort uit een rechtvaardigheidsgevoel.
Lieven De Pessemier : Leg dit eens uit aan elke redelijke mens. Dat verhaal krijg je toch niet verkocht? Ik heb daarbij wel een kritische opmerking : iedereen moet zijn facturen betalen. Maar de manier waarop er met wanbetaling wordt omgegaan steunt op geen enkele grond.
Iedereen moet zijn schulden betalen.
Maarten Blondeel : Het is rechtvaardig dat een leverancier op de totale som 10% schadevergoeding krijgt bij wanbetaling. Maar bij elke afkorting is er 12% inningsrecht voor de deurwaarder. Daar heeft zelfs de schuldeiser niks aan. Wanneer iemand uit een woning wordt gezet, dan krijgt de schuldeiser de rekening. Niemand wordt er beter van.
Lieven De Pessemier : Die dossiers worden zelden volledig afbetaald. Er volgt vaak een collectieve schuldenregeling* waarbij de eisen van tientallen schuldeisers worden gebundeld. Uiteindelijk ziet de schuldeiser zelden iets, laat staan de volledige som. Iedereen blijft in de koude staan. De enige die in zijn handen wrijft is de deurwaarder. Maar de manier waarop er met wanbetaling wordt omgegaan, tart heel dikwijls alle verbeelding.
(* Waarbij de schuldenaar wordt beschermd tegen de schuldeiser.)
Versterk de werking van de OCMW’s en pas de wet aan.
Lieven De Pessemier : Er moet een wetgevend initiatief komen dat een rem zet op die uitvoeringskosten. Er moet gekeken worden naar de OCMW’s. Die moeten versterkt worden.
Wat met de incassobureaus?
Maarten Blondeel : Vaak wordt naar de incassobureaus gekeken als boeman. Maar die incassobureaus zijn eigenlijk papieren tijgers. Ze krijgen enkel een percentage als ze geld ontvangen. Ze kunnen de schuldenaar niet raken als deze de incassobureaus negeert. Gooi die brieven in de vuilbak. Het zijn de deurwaarders die het probleem vormen. Die brieven mag je nooit weggooien, anders wordt het probleem nog groter.
NUUS : Zijn mensen van het verschil tussen deurwaarders en incassobureaus op de hoogte?
Maarten Blondeel : Mensen kennen het verschil niet tussen een incassobureau en een deurwaarder. Die incassobureaus sturen een brief,… wat hetzelfde is alsof u een brief zou sturen. Dat is ‘pestgedrag’. Ze komen dan aan de deur. Uiteindelijk geven mensen een som geld. Ze telefoneren, bellen aan de deur en schrijven dreigende brieven tot je geld geeft om er van af te zijn maar ze kunnen je niks doen. Een incassobureau kan niet naar de rechtbank gaan en kan geen beslag leggen.
Incassobureaus zijn papieren tijgers. Negeer ze, maar negeer nooit een deurwaarder.
Maarten Blondeel : Een deurwaarder daarentegen kan je auto meenemen, die verkopen en je het eventuele overschot terug geven. Ze kunnen je inboedel aanslaan en (indien je eigenaar bent) je huis verkopen.
NUUS : Vertel eens wat meer over het idee omtrent de versterking van OCMW’s.
Lieven De Pessemier : Mensen zijn niet altijd bekwaam om dat zelf aan te pakken. Ze kunnen sowieso niet betalen en gooien, in hun ontkenning van het probleem de brieven weg. Ze zien niet altijd de gevolgen. Een betere opvolging door OCMW’s vraagt m éér investering maar brengt uiteindelijk op.
NUUS : Meester Blondeel, u was ooit OCMW raadslid.
Maarten Blondeel : De overheid weet waar de problemen zijn. Ze hebben zicht op de belastingen die niet betaald worden.
NUUS : Dat vraagt toch mensen die daar mee bezig zijn.
Maarten Blondeel : Absoluut,.. en die zijn er niet voldoende.
Lieven De Pessemier : Er zouden minder dossiers bij het vredegerecht komen als dat beter werd opgevolgd. Vandaag moet het toch mogelijk zijn om via informatica (kruispuntbanken) te zien waar de problemen zijn op het vlak van betaling, zeker voor wat betreft overheidsschulden : verkeersbelasting, gemeentebelasting, huisvuil, provinciebelasting,… dat moet toch te detecteren zijn. Informatica moet dat kunnen ontdekken en professionals moeten het kunnen opvolgen.
Investeren in extra mensen en informatica bespaart geld.
Lieven De Pessemier : Uiteindelijk betalen de mensen vaak met een leefloon. Door de kosten (nvdr: van deurwaarders) uit te schakelen kunnen mensen wel, met begeleiding, hun schulden betalen. Er moet een plafond komen aan de kosten die worden aangerekend. Om de kosten te beheersen zou ik er zelfs voor pleiten om overheidsschulden nooit via een deurwaarder te laten innen. Dat zou beter door de OCMW’s worden aangepakt. De overheid kan vandaag zelf loonbeslag leggen, zoals ze dit heden doet voor de inning van de penale boeten en de personenbelasting.
Maarten Blondeel : Wanneer het niet meer lucratief is voor een deurwaarder, zal dit systeem stoppen.
Lieven De Pessemier : Uiteindelijk betaalt de overheid steeds de factuur van de deurwaarder bij mensen die een leefloon, werkloosheidsuitkering of ziekte uitkering ontvangen. Het is ironisch als men bedenkt van waar die gelden komen.
Maarten Blondeel : Vaak betaalt de overheid drie keer. Bij inning van overheidsschulden zoals belastingen gebeurt dat als volgt:
1. De overheid betaalt een leefloon, waarmee deurwaarderskosten worden afgekort.
2. De overheid betaalt uiteindelijk de kost van de deurwaarder, omdat de schuldenaar insolvabel blijkt en deze niet betaalt.
3. De aanvankelijke schuld waarvoor een deurwaarder werd ingeschakeld blijft onbetaald.
Er zijn mensen die niet kunnen betalen en er zijn mensen die niet willen betalen.
Lieven De Pessemier : Er is een groot verschil tussen mensen die niet kunnen betalen en mensen die niet willen betalen. Dat maken we ook mee. Hier hebben we het over die groep mensen die echt niet kunnen betalen.
Maarten Blondeel : Wanneer een rechter beslist dat iemand moet betalen, dan moet dat betaald worden. Daar hebben we geen probleem mee.
Lieven De Pessemier : Je leeft maar één keer. Waar is het geluk van die mensen? Dit is allemaal zeer frustrerend. Mogen deze mensen dan eens niet genieten, een cadeautje kopen voor (klein-)kinderen of een uitstap maken?
Maarten Blondeel : We zijn ook bewindvoerders, aangesteld door de vrederechter. Als er geen vermogen is om te beheren, dan kan je niks beheren.
Interview SjK.