Utexbel Ronse opnieuw voor de rechter: langlopende milieuschandalen onder de loep

Het strafproces tegen Utexbel, een van de laatste Belgische textielproducenten, en haar bestuurders is van start gegaan bij de rechtbank in Gent. Het bedrijf staat terecht voor een veertigtal milieudelicten, waaronder illegale lozingen in oppervlaktewater, overschrijdingen van lozingsnormen, niet-gemelde lozingspieken en onjuiste opslag van gevaarlijke en giftige stoffen zoals PFAS, barium, vanadium, sulfiden en cresolen. Deze zaak is geen alleenstaand incident, maar onderdeel van een langlopend patroon van milieuschandalen die teruggaan tot 2003.

 

Utexbel heeft een bewogen geschiedenis met de milieuwetgeving. In 2014 werd het bedrijf al veroordeeld voor zo’n vijftig inbreuken. Hoewel het Openbaar Ministerie destijds een boete van €1,5 miljoen eiste, kwam Utexbel weg met slechts €120.000, waarvan de helft met uitstel. Nu wordt het bedrijf vervolgd voor milieumisdrijven die plaatsvonden tussen 2018 en 2024, maar sommige vaststellingen dateren al van bijna twee decennia geleden.

 

Filip De Bodt van de sociale klimaatbeweging Climaxi uit scherpe kritiek op het bedrijf: “Dit toont aan dat Utexbel niet bijleert. We zien een patroon van een bedrijf dat de milieuwetgeving stelselmatig met de voeten treedt. Zelfs tijdens de proefvergunning en haar opvolger werden de regels overtreden. De PFAS-lozingen werden bijvoorbeeld niet opgeslagen, ondanks de normen in de vergunning en het enorme PFAS-probleem in Ronse.”

 

Een patroon van overtredingen

De problemen bij Utexbel zijn niet nieuw. Al in 2003 werden de eerste overtredingen vastgesteld, en sindsdien lijkt het bedrijf moeite te hebben om zich aan de regels te houden. De huidige aanklachten hebben betrekking op een periode van zes jaar (2018-2024), maar de wortels van de problemen reiken veel verder terug. Dit roept vragen op over de effectiviteit van de handhaving en de bereidheid van het bedrijf om verantwoordelijkheid te nemen.

 

De timing van het proces is opvallend, aangezien de Raad voor Vergunningsbetwistingen zich in februari buigt over de omgevingsvergunning van Utexbel. Dit maakt de komende maanden cruciaal voor het bedrijf, dat zichzelf moet bewijzen als een verantwoordelijke speler in de textielindustrie. Climaxi roept Utexbel op om het tij te keren en te investeren in duurzame productie.

 

Verhuizing naar Pont West: een mogelijke oplossing?

Een van de mogelijke oplossingen voor de problemen van Utexbel is een verhuizing naar de nabijgelegen industriezone Pont West. Deze zone voldoet aan de strengere milieunormen en zou het bedrijf in staat stellen om op een meer duurzame manier te opereren. Volgens Filip De Bodt van Climaxi is een verhuizing niet alleen noodzakelijk, maar ook haalbaar.

 

“Utexbel zal hoe dan ook moeten verhuizen naar Pont West om aan de normen te kunnen voldoen,” zegt De Bodt. “Het bedrijf beweert dat dit niet mogelijk is, maar de cijfers vertellen een ander verhaal. In 2023 boekte Utexbel een winst van €3 miljoen en heeft het een financiële holding van ruim €40 miljoen. Bovendien kan een deel van het huidige complex worden verkocht voor woningbouw, wat extra middelen zou opleveren.”

 

Een verhuizing naar Pont West zou niet alleen een oplossing bieden voor de milieukwesties, maar ook een kans zijn voor Utexbel om zichzelf opnieuw uit te vinden. Het bedrijf zou dan kunnen investeren in moderne, duurzame technologieën en zo een voorbeeld worden voor de Belgische textielindustrie.

 

Een toekomst voor de Belgische textielindustrie?

Climaxi gelooft sterk in een lokale, verankerde en duurzame textielindustrie. “In landen als Italië en Portugal is de textielindustrie al bezig met een comeback,” aldus De Bodt. “Utexbel kan de vaandeldrager worden van de heropstanding van de Belgische textielindustrie, maar dan moet het bedrijf nu de juiste keuzes maken.”

 

De Bodt benadrukt dat de bal in het kamp van Utexbel ligt. “Het bedrijf heeft de middelen en de mogelijkheden om te veranderen. Het is nu aan hen om te laten zien dat ze serieus zijn over duurzaamheid en verantwoord ondernemen.”

 

Info-avond over PFAS in Ronse

Tegelijkertijd organiseert Climaxi op 13 februari een info-avond over PFAS in het Vrijzinnig Centrum in Ronse. De Nederlandse specialist Jacob De Boer zal daar het gezondheidsrisico van PFAS toelichten. Climaxi zal ook updates geven over de sanering van PFAS-vervuiling in Ronse en zich opstellen als burgerlijke partij in de strijd tegen milieuschandalen.

De zaak tegen Utexbel is niet alleen een juridisch gevecht, maar ook een morele kwestie. Het bedrijf staat op een kruispunt: kan het zich heruitvinden als een duurzame speler, of blijft het vastzitten in een patroon van overtredingen en schandalen? De komende maanden zullen uitwijzen of Utexbel kiest voor verandering of blijft vasthouden aan een omstreden verleden.

 

Een verhuizing naar Pont West lijkt een logische stap, maar het is aan Utexbel om de nodige investeringen te doen en te laten zien dat het bedrijf klaar is voor een nieuwe, duurzame toekomst. De Belgische textielindustrie heeft behoefte aan innovatie en verantwoordelijkheid, en Utexbel heeft de kans om hierin een voortrekkersrol te spelen.