10/10/2018 – Varia – Waarom is het stempotlood rood? Mag ik met mijn favoriete persoonlijke rode potlood stemmen? Waarom mag ik niet likken aan het potlood? Vele vragen over dit attribuut dat in onze streek nog steeds bij elke verkiezing opduikt. Wij geven uitleg.
1 Waarom is het potlood rood?
Vanwege het grote contrast met de zwarte letters en het witte papier. Dat maakt het tellen van de stemmen eenvoudiger.
Vroeger werd er met zwart gestemd. Maar aangezien Nederland overschakelde naar het betere systeem met rood volgden wij in 1965.
2 Móet het een potlood zijn in het stemhokje, of mag een pen ook?
De Kieswet zegt niets over waarmee moet worden gestemd. Het Kiesbesluit, waarin praktische zaken rond de verkiezingen worden geregeld, schrijft alleen voor dat er in elk stemhokje ‘rood schrijfmateriaal’ is.
Bij Europese verkiezingen kunnen Belgen die in het buitenland wonen per post stemmen. Zij zijn niet verplicht dit in het rode kleur te doen.
3 Mag je ook je eigen potlood – of pen – meenemen?
Een uitgebrachte stem is volgens de Kieswet geldig als de kiezer een wit stemvakje geheel of gedeeltelijk (meer dan de helft) rood heeft gemaakt. Waarmee dat moet gebeuren, is nergens vastgelegd. Wie met een eigen potlood, balpen, vulpen, kleurkrijt, marker of desnoods nagellak of lippenstift het vakje rood kleurt, heeft dus in principe geldig gestemd. Maar waarom het risico nemen? Er ligt immers een potlood klaar.
4 Waar komen de potloden vandaan?
D é leverancier bij uitstek is Bruynzeel, dat sinds 1948 potloden maakt en sinds de jaren zestig gevestigd is in Bergen op Zoom (Nederland). Het pand bevindt zich aan – jawel – de Potlodenlaan.
5 Om wat voor potlood gaat het?
Het zijn ‘megapotloden’ met kleurnummer 31. Dat is het extra dikke Bruynzeel-schoolpotlood. Deze potloden zijn zeskantig, worden dubbel verlijmd en hebben een heel dikke kern van 5 millimeter. Dat zorgt voor een extra stevig potlood, waarvan de punt niet snel zal breken. Daarnaast ligt het potlood goed in de hand en heeft het een goede kleurafgifte. Naast al deze punten is de keuze voor dit specifieke potlood ook gebaseerd op het gat dat we in de achterkant moeten boren voor de ketting. Dat gaat beter bij een dik dan bij een dun potlood.
6 Ligt een potlood altijd aan de ketting?
Doorgaans wel. Dat is noodzakelijk gebleken. Zoals hierboven vermeld, het zijn heel goede potloden een blijkbaar voor sommigen een gegeerd attribuut.
7 Wat als de punt breekt? Of het hele potlood?
Dat gebeurt, door de sterkte van het potlood, niet zo snel. Maar het kan! Geen nood, want de bijzitters zijn in het bezit van een potloodslijper. Het regelmatig scherpen van de potloden is een taakje dat vaak aan de portier van het stemlokaal toegewezen wordt.
8 Mag je het potlood natmaken?
Dat was ooit een gewoonte om beter te kunnen schrijven, maar met het huidige materiaal nutteloos. De waarschuwende bordjes ‘Potlood niet nat maken’ zijn echter nog steeds aanwezig in het stemhokje. Die dienen als waarschuwing in een tijd dat potloden nog de giftige stof aniline bevatte. Het grafietpotlood kent dat risico niet meer. Gevaarlijk of niet, eraan likken blijft weinig hygi ënisch.
9 Wat gebeurt er na de verkiezingen met de potloden?
Ze gaan meerdere verkiezingen mee. Gemeenten bewaren die tot de volgende gelegenheid. Ze gaan dus na vandaag in de doos en komen er weer uit bij de volgende verkiezingen.
10 Stemmen met potlood is wel heel ouderwets. Hoe lang nog?
Uiteindelijk zal er overal met de computer gestemd worden. Voordeel is dat er amper nog geteld moet worden. Maar dit systeem heeft ook nadelen. Hoogstwaarschijnlijk zal er ergens wel ten lande vertragingen opduiken omdat de computers ‘het niet doen’ zondag. Met een potlood stemmen heeft bovendien een nostalgisch gehalte, dus ooit hangen je kleinkinderen aan je lippen omdat jij de tijd met het rode potlood waar je niet mocht aan likken hebt meegemaakt.
Bron: PZC-Nieuws & Wikipedia